Marmara Bölgesi Endemik Bitkileri; Kazdağı Göknarı Ve Yapılan Çalışmalar
ENDEMİK BİTKİ NEDİR?
Belirli ve sınırlı bir alanda yetişen bitkilerdir diyebiliriz. Yayıldığı alanlar çok küçük bir alan olabileceği gibi (kaya, dağ tepesi vb.) geniş alanlarda(bir ülke) da olabilir.
MARMARA BÖLGESİ ENDEMİK BİTKİLERİNDEN BAZILARI;
- Butomus umbellatus (Su menekşesi)
- Dracunculus vulgaris (Yılan yastığı)
- Galanthus elwesii (Kardelen)
- Allium olympicum (Uludağ soğanı)
- İris kerneriana (Çalı süseni)
- Gynandriris sisyrinchium (Yumrulu süsen)
- Abies nordmanniana subsp. equi-trojani (Kazdağı göknarı)
Bazı bitki taksonları sentezledikleri kimyasal bileşiklerle tedavi edici özellik gösterirler. Bu bitkiler geleneksel tıpta kullanılırlar.(Nane, anason, papatya, festleğen vb.) Endemik ve tıbbi bitkilerin toplanması ve kullanımı bilen kişilerce yapılmalıdır.
KAZDAĞI GÖKNARI
Ülkemizde doğal olarak yetişen dört Göknar türünden birisidir. Endemiktir Kaz Dağlarında yetişmektedir. Çamgiller familyasındandır. Yakınlardaki Truva kentinden dolayı latince adını equi-trojani olarak almıştır. Mitolojide Odysseus’ un Truva atını Kazdağı göknarından yaptığı rivayet ediliyor.
Göknarların kozalaklarında C ve E vitaminleri bolca bulunuyor. C vitamini bildiğiniz üzere grip ve nezleye iyi gelmektedir. Köknar yapraklarının kaynatılarak içilmesi solunum yolu rahatsızlıklarına iyi gelir, mesanedeki taşların atılmasını kolaylaştırır.
Emisyon Nedir?
Emisyon sentez, ayrışma ve buharlaşma ile maddelerin yığılması, ayrılması sonucu atmosfere yayılan hava kirleticileri olarak tanımlanır.
Biyolojik kökenli uçucu madde (Biogenic Volatile Organic Compounds-BVOC) ve uçucu organik bileşikler (Volatile Organic Compounds-VOC) atmosfer kimyasında önemli etkilere sahiptir. Uçucunun olması bu kimyasalların buharlaşarak havaya karışması, organik ise bu kimyasalların karbon bazlı olması anlamına gelmektedir. İzopren gibi bazı bitki VOC emisyonları, her yıl atmosfere karbon katmaktadır. BVOC’ lar fotokimyasal reaksiyonlarla azot oluşumuna neden olurlar. BVOC emisyonlarının belirlenmesi gelecekteki hava kirliliği oranının belirlenmesinde büyük önem taşıyor.
Kazdağı Göknarı BVOC emisyonunun %15,5' ini oksijenli bileşikler oluşturmaktadır. Monoterpenler toplam BVOC emisyonlarının yaklaşık %50’sini teşkil etmektedir. Düşük izopren değerlerine sahip göknar türlerinde alfa-pinen , beta-pinen , limonen , kampen en yaygın gösterilen monoterpenlerdir.
Bu çalışmalar türlerin korunması ve yönetimi için planlamalar yapılmasını sağlıyor. Buralardaki popülasyonlarının zarar görmesi durumunda dünyanın dengesinin bozulacağını düşünürsek bu çalışmaların önemini ve doğanın değerini anlayabiliriz.
KAYNAKLAR
https://tur.sciences-world.com/de-mystifying-study-volatile-organic-plant-compounds-15391
Araştırma kaynakları aşağıda verilmiştir.
- http://hkadtmk.org/Bildiriler/HKK-2013/HKK-2013_Bildiriler_Kitabi.pdf#page=430
- TUNCEL, N. B. , & YILMAZ, N., (2010). Kaz Dağların’ndan toplanan bazı bitkilerin fenolik asit kompozisyonlarının yüksek basınçlı sıvı kromatografisi ile belirlenmesi. AKADEMİK GIDA , vol.8, no.3, 18–23.
- http://etd.lib.metu.edu.tr/upload/12623233/index.pdf
